Na początku sierpnia 2021 r. ukazała się książka autorstwa Jolanty Golonkiewicz-Rybskiej pt.,,Pamiętnik żołnierza Wielkiej Wojny. Rogowskie historie rodzinne’’. Inicjatorka projektu zainspirowana znalezionym pamiętnikiem dziadka – Jana Lenia z Rogów, żyjącego w latach 1897-1978, postanowiła zebrać materiały i stworzyć dzieło upamiętniające jego historię.
Spotkanie autorskie z Jolantą Golonkiewicz-Rybską odbędzie się 22 sierpnia (niedziela) 2021 r. o godz. 15:00 w Zagrodzie Etnograficznej w Rogach. Serdecznie zapraszamy.
Jan Leń urodził się w rodzinie Zofii i Wojciecha Leniów 16 listopada 1897 r., zmarł 27 września 1978 r. Większość życia poza wojenną tułaczką spędził w Rogach, gdzie prowadził gospodarstwo rolne wraz z żoną Elżbietą Uliasz. Był żołnierzem 45 Galicyjskiego Pułku Piechoty armii austro-węgierskiej, „Błękitnej Armii” generała Hallera oraz Wojska Polskiego do roku 1921.
Książka liczy 260 stron, 150 ilustracji. Składa się z dwóch części. Pierwsza część to pamiętnik z I wojny światowej Jana Lenia, druga część przedstawia historię jego przodków i rodziny. Znajdziemy w niej wiele fotografii z prywatnego archiwum, przemyślenia z pamiętnika oraz historie oparte na wywiadach i wspomnieniach osób trzecich. Okładka książki nawiązuje do rzeczywistego wyglądu pamiętnika Jana Lenia, który został znaleziony w starej szafie wiele lat po jego śmierci.
,,Pamiętnik żołnierza Wielkiej Wojny. Rogowskie historie rodzinne”, to nowa książka na rynku. Pamiętników z okresu I wojny światowej pisanych zarówno przez różnej proweniencji jej uczestników, jak i ludzi cierpiących z powodu okropieństw tej światowej pożogi nie jest mało. Jednak każdy następny pozwala z innej, osobistej perspektywy spojrzeć na wojnę. W naszym przypadku, jest ona widziana oczyma młodego chłopaka z Rogów, podkarpackiej wsi, który wyruszył na nią jako rekrut armii austro-węgierskiej. Tułając się po wojennych szlakach i walcząc zapisuje swe przeżycia, dzieli się z nami refleksjami o miejscach, zdarzeniach i spotkanych ludziach.
Idąc dalej wzdłuż drogi prowadzącej do Kossowa miałem sposobność pierwszy raz zobaczyć prawdziwe pokłosie śmierci, obydwa rowy przydrożne zasłane były trupami, tak rosyjskimi jako też i austryjackimi, nie brakowało tam Polaków, ponieważ tak w rosyjskiej jak i austryjackiej armii było ich dość, toteż przechodząc koło tych nieszczęśliwych postaci miotał mną gniew, żal i rozpacz, że my Polacy znajdujemy się w takiem położeniu, że sami siebie mordujemy.
Pamiętnik nie obejmuje całej wojny, być może ciągłe walki, przemarsze i zmęczenie nie pozwalały mu na kontynuację zapisków. W pamiętniku brakuje też notatek z pobytu w wojsku gen. Hallera oraz w odrodzonym Wojsku Polskim, którego szeregi opuścił w 1921 r. Po powrocie do domu czyni jeszcze przez krótki czas notatki związane z poszukiwaniem pracy, sprawami domowymi, swoimi refleksjami. Część druga książki przedstawia w zarysie podkarpacką wieś XIX I XX wieku i na tym tle losy przodków i rodzeństwa autora pamiętnika w okresie międzywojnia, II wojny światowej i w nowej rzeczywistości, na tyle, na ile udało się je poznać na podstawie nielicznych dokumentów, rodzinnych i archiwalnych, opowieści i wspomnień.
Jak napisał prof. Pudłocki z UJ: Pochwalić należy (…) inicjatywę wydania pamiętnika Jana Lenia, która stała się (…) pretekstem, aby ukazać losy nie tylko autora, ale i całej jego rodziny. Edycja ta, to też możliwość przybliżenia wielu znakomitych źródeł, czego świetnym przykładem są listy Józefa Lenia do brata, Jana. Takich „perełek” uważny czytelnik znajdzie w książce dużo więcej. Jestem przekonany zatem, że nie tylko najbliżsi – potomkowie Jana Lenia odkryją swoją historię na nowo, ale radość z lektury będą czerpać również i ci, którzy do tej pory niewiele mieli wspólnego w swoich dociekaniach ani z I wojną światową, ani z Rogami.’’
autorka tekstu: Jolanta Golonkiewicz-Rybska
Książka została wydana przez rzeszowskie wydawnictwo Edytorial. Publikacja dofinansowana jest przez Wójta Gminy Miejsce Piastowe Dorotę Chilik.
Książka dostępna będzie w Zagrodzie Etnograficznej w Rogach, w rzeszowskiej Księgarni Epoka oraz w bibliotece w Miejscu Piastowym.
